Yenidoğan Deri Bakımı
Yenidoğan derisi özellikle bebeğin maturasyon düzeyiyle ilişkili olarak değişiklik gösterir. Yeni doğanın deri özelliklerinin bilinmesi ve bu özelliklere uygun deri bakımı yapılması bebeğin intrauterin hayattan sonra karşılaştığı yeni çevresel şartlara uyum sağlamasını kolaylaştırır ve bebeğin fiziksel ve psikolojik yönden sağlıklı gelişimine katkıda bulunur.
Yenidoğan ve küçük bebeklerde deri bakımı deri bütünlüğünün korunabilmesi, transepidermal su kaybının optimum düzeyde tutulabilmesi, yabancı maddelerin ve toksinlerin absorbsiyonunun engellenebilmesi ve antimikrobiyal bariyer özelliklerinin korunabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Doğum sonrası bakım ve hijyen
Yenidoğan bir bebek özellikle preterm doğanlar deri bariyer sistemi tam olgunlaşmadığı için enfeksiyona duyarlıdır. Bebeğe dokunan kişilerin elleri en önemli kolonizasyon kaynağını oluşturduğundan doğum süresi de dahil olmak üzere bebekle temas edecek kişilerin en temel kural olarak ellerini nötral pH’lı, yumuşak bir sabunla yıkamaları önerilir.
Yenidoğan bir bebekte doğum sırasında deri yüzeyi beyazımsı renkte bir materyal ile kaplıdır. Buna verniks kazeoza denir. Bu tabaka intraüterin hayatta fetüsü krem gibi kaplayarak fetüs ısısını korur, antioksidan ve antibakteriyel etkileri nedeni ile bebeği enfeksiyonlardan korur. Bazı otörler bu koruyucu özelliği olan tabakanın doğum sonrasında deri yüzeyinden temizlenmeyip kendiliğinden dökülmesinin beklenmesini önermektedir. Günümüzde tercih edilen uygulama ılık su ile fazla ovuşturulmadan bebeğin yüz ve gövdesindeki kan ve sekresyonların ve perianal bölgedeki mekanyumun temizlenmesi, verniks kazeozanın mümkün oldukça korunması şeklindedir.
Nemlendirme
Yenidoğanın deri bakımında nemlendirici kullanım insidansı artmıştır. Ancak uygun içerikli olmayan nemlendiriciler zarar verici olabilir. Tüm yeni doğanlarda özellikle koruyucu ve parfüm içeren ürünlerin kullanımından kaçınılmalıdır.
Bez Dermatiti ve Bakımı
Bez dermatiti yenidoğan ve bebeklerde oldukça sık karşılaşılan bir tablodur. Bez kullanımına bağlı olarak deri nemliliğinde artış ve deri bariyer fonksiyonunda bozulmaya neden olur. O bölgede kızarıklık, mantar eklenmesi ve enfeksiyöz ajanların eklenmesine neden olur. Tedavide öncelikle, derinin ıslak kalmasının önlenmesi, idrar ve feçes temasının azaltılması ve enfeksiyöz ajanların eradike edilmesi temellerine dayanır. Bölgeye çinkolu ve vazelinli kremler uygulanarak derinin idrar ve feçesle direkt teması önlenir. Bez değişimleri sırasında bölge ılık su ile yıkanmalı, yıkanma sonrası kurulanmalı ve tekrar kremlenmelidir. İritasyon etkileri nedeni ile temizleme mendillerinin kullanımından kaçınılmalıdır. İnflamasyon çok belirgin ise topikal kortikosteroidli kremler, antifungal kremler, enfeksiyöz ajanların eklenmesinde mupirosin içerikli kremler kullanılabilir.
Göbek kordonu bölgesinin bakımı
Göbek kordonu kesilip, klemplendikten sonra bölgeye bakterisidal bir ajan uygulanması omfalit gelişimini büyük oranda azaltır. Bugün için en pratik ve güvenli ajanlar povidone iodine, % 0.5 klorheksidin ve basitrasindir. Göbek kordonu bölgesindeki kontaminasyonu önlemek için antiseptik tedavinin yanı sıra bebek bezinin göbek kordonunun altından bağlanmasına, hijyen kurallarına uyulmasına ve gereksiz topikal uygulamalardan kaçınılmasına özen gösterilmelidir.
Banyo
Bebeklerin doğumdan hemen sonra yıkanmalarına gerek yoktur. Uygun olmayan bir şekilde yıkanmaları zararlı olabilir. Dünya Sağlık Örgütünün yayınladığı bir bildiriye göre, yeni doğan bebeklerin ilk 6 saat yıkanmaması daha sonra da mutlaka vücut ısısı dahil tüm vital bulgular stabilize olduktan sonra yıkanması önerilir. Ilık yıkama sadece ılık su ile (ideal 34-36 derece) ve kısa süreli yapılmalıdır.
Vernix kazeozanın mümkün olduğunca korunmasına dikkat edilmelidir. Term bebekler göbek kordonu düştükten sonra haftada 3kez banyo yaptırılabilir. Daha sık banyo cilt bariyerinin bozulmasına ve deri kuruluğunun artışına neden olur. İlk 2 hafta yalnız su ile yıkama önerilir. Daha sonraki yıkamalarda ise nötral ve hafif asidik özellikte, koku ve diğer katkı maddelerini içermeyen ürünler kullanılabilir. Sünnet olmamış bebeklerde yıkama esnasında sünnet derisini geriye çekilmesi önerilmez. Banyo sonrası tüm vücut yumuşak bir havluyla fazla ovalanmadan kurulanmalı ve özellikle kıvrım bölgelerinin nemli kalmamasına dikkat edilmelidir.
Saçlı deride konağı olan bebeklerde önce vazelin, bitkisel veya mineral yağ uygulamaları ile skuamlar yumuşatılıp kaldırılabilir. Şiddetli oldularda emilimi minimal olan ketokonazol şampuan a miktarda kullanılabilir.