Stres ve Cilt Hastalıkları

Modern çağın yaygın problemi olarak görülen devamlı, kontrolsüz strese maruz kalma ve bunun neden olduğu açık veya örtülü depresyondaki artışa bağlı olarak cilt sorunlarında da artış dikkat çekmekte.

Deri bedenimizin en büyük organı. Ruhsal sıkıntılar deri hastalıklarının ortaya çıkmasında tetikleyici rol almakla birlikte, bazen bazı deri hastalıkları da kişide ruhsal sorunlara ve hatta bazen kişinin kendisini toplumdan soyutlamasına kadar ilerleyen sorunlara neden olabilmekte. Özellikle sedef, Vitiligo (Ala) hastalığı, stres ekzeması ve sivilce gibi görünür alandaki hastalıklar bireyin sosyal yaşamını olumsuz yönde etkileyebilirken, tam tersine ağır bir ruhsal sorun yaşayan kişi de stresi azaltmak için kendi saç ve cildine zarar verebilmekte.

Kaygılı ve stresli durumlarda kişilerin en kolay erişebileceği alan olduğu için saç ve deri koparma, dudak ısırma ya da tırnak yeme alışkanlığı en sık gördüğümüz bu belirtiler arasında sayılabilir. Birçok kişide rastlanılan kinik bir gözlem olarak,  küçük kaşıntıyla başlayıp, daha sonra derin oluklar oluşturuncaya kadar abartılı bir şekilde cildini kaşımayı sürdürebilmekte ve sonunda “Stres Ekzeması”na neden olabilmektedir.

Mevcut olan ruhsal sorunlar tedavi edilmedikçe cilt problemleri de aynı oranda kronikleşebilir.

Bu kişilerin tedavisinde uzman dermatolog, psikiyatri ve psikolog ile birlikte multidisipliner bir yaklaşım öncelikli ve önemlidir.

Stres vücudumuzda karmaşık moleküler, hücresel, fizyolojik ve davranışsal etkilere sahip bir süreçtir. Stres fiziksel olarak sıcaklık, soğuk, radyasyon, travma, infeksiyon veya toksik ajanlarla oluşabildiği gibi, duygusal nedenlerle de meydana gelebilmektedir.

Stres aslında bizi canlı ve aktif tutan gerekli bir alarm durumudur.

Cildimiz günlük yaşamın öngörülemeyen ve kronik stresinden en çok etkilenen organımız olarak stresin inflamasyonu uyardığı ve kıl  büyümesini etkilediği ortaya konmuştur.

Bu durum Psoriasis(Sedef hastalığı) gibi inflamatuvar deri hastalıkların ortaya çıkmasında çok önemli bir etken olarak kabul edilir. Psöriazis hastalarının %60 kadarında hastalığın ortaya çıkmasında psikolojik stresin neden olduğu veya var olan kliniği tetikleyerek kötüleştirdiği ispatlanmıştır. Endişe, kaygı eşiği düşük olan kişilerin tedaviye daha kötü yanıt verdiği ve kognitif-davranışsal psikolojik tedavi yaklaşımlarının ise tedaviye olan olumlu yanıtı arttırdığı gösterilmiştir.

Stresle Oluşan Deri Kök Hücre Hasarı

Streste deride büyüme yani rejenerayondan sorumlu deri hücreleri de etkilenmektedir. Örneğin, derimize ve kıllarımızı renk veren  melanosit kök hücreleri stresten etkilenmektedir. Stres altında tam veya kısmi saç beyazlaması veya Saç kıran (Alopesi  Areata) dediğimiz durum ve Ala (Vitiligo) hastalığı meydana gelebilir.

Stres ve Saç dökülmesi

Çevredeki insanların ani kaybı, ayrılık, kazalar, sınavlar, iş veya şehir değişiklikleri gibi akut, ciddi stres halleri de çarpıcı, hızlı, şiddetli saç dökülmelerine yol açabilir.Kronik, sinsi, yavaş gidişli saç dökülmelerinde, dış etkilerin yanında psikonevrozlar ve kronik kaygı bozukluğu da etkilidir.

Stres ve Saç kıran (Alopesi Areata)

Madeni para büyüklüğünde, yani 2-2,5 cm çapında yuvarlak şekilde  oluşan saç dökülmesidir. Özellikle çocuklarda rastlanılan sık görülen bir rahatsızlıktır.  Bu hastalığın ortaya çıkışında psikososyal streslerin etkili olduğu gösterilmiştir. Özellikle çocuk hastalarda yapılan incelemeler saç dökülmesi öncesi dönemde çocukların kronik, negatif yaşam koşullarıyla karşı karşıya kaldıkları tespit edilmiştir.

Psikolojik stres sonrası olan saç dökülmelerinin altında yatan esas olay psiko-nöroendokrin sistem ile immun sistem arasındaki karmaşık etkileşmedir. Yani immun sistem psikolojik olayların tetiklemesiyle  harekete geçer ve sonuçta saç dökülmesi meydana gelir. Bu nedenle saçlarımıza psikohedef organ da diyebiliriz.

Stres ve Trikotillomani (Tekrarlayıcı saç yolma)

Stresli ve yüksek kaygı taşıyan kişiler veya durumlarda kişilerde  saç, sakal, kaş ve kirpik yolmalarına verilen isimdir. Herhangi ani bir stresli yaşam olayından sonra başlaması sık rastlanmakla birlikte, hastalığın oluşması genellikle uzun yıllar almaktadır.

Stres ve Deri ilişkili Otoimmun hastalıklar

Yapılan çalışmalar, Alopesi areata (saç kıran), Ekzema (Kontakt dermatit) ve Kronik Ürtiker tanısı almış hastalarla stresin direkt ilişkisi olduğunu göstermektedir.

Stres ve ilişkisi olduğu ispatlanmış Deri Hastalıkları

1. Sedef Hastalığı

2. Akne ve Sebore

3. Alopesi Areata-Saç Kıran

4. Telojen Effluvium (Bir tür saç dökülmesi)

5. Liken planus

6. Atopik Dermatit

Stresin Deri Testleri Üzerine Etkisi

Ani stres deri testleri yanıltarak sonuçları fazla gösterebilirken, kronik stres dediğimiz uzun süreli stres savunma sisteminde ise baskılayıcı etkisi olduğu için deri testlerinde yanlış negatif sonuca neden olabilir.

Stres ve Tedavi

Stresle tetiklenen cilt hastalıklarında normal dermatolojik tedavinin düzenlenmesi ile birlikte hastanın yaşam şeklini değiştirmesi, pilates, doğa yürüyüşleri, yogagibi stres azaltıcı egzersiz ve sporlar, düzenli uyku, kontrollü beslenme, cilt bakımı, uygun kozmetik seçimi ve buna ek olarak gerekirse psikolojik tedavi ve hatta bazen psikiyatrik ilaçlar kronik deri hastalıkların önlenmesi ve tedavisine yardımcı olurlar.